Ahmad Jamal – jedyny w swoim rodzaju
Ahmad Jamal
Jako jeden z głównych architektów nowoczesnego fortepianu jazzowego, ma dar melodii, szerokiej i otwartej palety harmonicznej oraz zadziwiającego popędu rytmicznego.
Ahmad Jamal ma w swojej grze pewną magię, która musi pochodzić z tradycji w jego rodzinnym mieście. „Jestem z Pittsburgha!” – mówi z dumą Jamal. „A Pittsburgh ma historię wyjątkowości i stylu: George Benson, Erroll Garner, Billy Strayhorn, Billy Eckstine, Ray Brown, Art Blakey, ja, Roy Eldridge, Stanley Turrentine, stepujący tancerz Gene Kelly. Jedyny w swoim rodzaju! To jest jakość Pittsburgha. Mamy specjalne podejście do muzyki. Wszyscy z nas. To jak Nowy Orlean. Na świecie są pewne rejony, które są wyjątkowe i fenomenalne dla muzyki”.
Urodzony w 1930 roku Jamal zaczął grać na pianinie w wieku trzech lat. W 1950 przeniósł się do Chicago, gdzie rozpoczął karierę nagraniową. W 1958 roku wraz z basistą Israelem Crosbym i perkusistą Vernelem Fournierem wydał album koncertowy But Not For Me, na którym znalazło się znane nagranie Jamala „Poinciana”.
„Nigdy nie znudzi mi się granie w Poincianę” — mówi Jamal. „To nagranie to jak z muzyką Mozarta, nigdy nie znudzi mi się jego granie. Po setkach lat wciąż grają Mozarta. Nie ma czegoś takiego jak stara muzyka. Jest albo dobra, albo zła”.
Jamal mówi: „Większość rzeczy piszę sam. Na moich koncertach słyszysz głównie moje kompozycje i część innych. Wyjątkową cechą amerykańskiej muzyki klasycznej jest to, że interpretujemy piosenki wykraczające poza najśmielsze marzenia ich autorów i pisarzy. Spójrz na „My Favorite Things” Johna Coltrane'a. To wyjątkowa cecha amerykańskiej muzyki klasycznej. To jest to. Nie nazywam tego jazzem, ja nazywam to amerykańską muzyką klasyczną. Ukułem to zdanie wiele lat temu.
Jeśli chodzi o przeciętność niektórych dzisiejszych utworów muzycznych, Jamal wyjaśnia: „Dobre rzeczy trwają. Rzeczy, które nie są dobre, umierają. Tak już po prostu jest. Wszystkie te rzeczy, które teraz słyszysz w radiu, uwaga jest ulotna i nie będzie trwała. To iluzja”.
Czy jazz to muzyka myślącego człowieka?
Odpowiada: „Świat jest światem myślącego człowieka, zwłaszcza w dzisiejszych czasach; jeśli nie myślisz, masz kłopoty. Dzięki tym wszystkim postępom masz mp3, mp4, iPody, nowe rzeczy pojawiające się każdego dnia — ale czy jakość życia jest lepsza? Czy masz teraz prawdziwych rewolucjonistów, czy znikają? Czy masz ludzi, którzy wymyślają wspaniałe stwierdzenia i innowacje? Każdy wiek czy pokolenie jest dla mężczyzny lub kobiety, którzy myślą. Każdy wiek jest dla myśliciela. Jeśli nie myślisz i nie działasz w pozytywny sposób, zawsze będziesz miał kłopoty”.
Przy tak dramatycznych zmianach technologicznych zachodzących dzisiaj, jaka jest przyszłość jazzu?
„Musisz wyjść i posłuchać muzyki „na żywo” – mówi Jamal. „Przemysł filmowy został zbudowany w czasach Wielkiego Kryzysu, kiedy ludzie wychodzili, by zapomnieć o swoich kłopotach. Wspaniałą rzeczą w muzyce, która zawsze przetrwa, jest to, że ludzie uciekają od swoich problemów. To się teraz dzieje. Promujmy dobre rzeczy, aby pozbyć się złych. Czy codziennie widujesz Duke'a Ellingtona w metrze? Czy na co dzień oglądasz amerykańską muzykę klasyczną? Widzisz to na co dzień w Europie. Próbują uznać to za swoje, ale nie mogą tego zrobić, ponieważ jego początki są tutaj. Mamy dużo pracy do wykonania.”
Wydanie Jamala z 2010 roku, A Quiet Time (Dreyfus Jazz), zawiera piosenkę „After JALC”, nawiązującą do poprzedniego koncertu, który odbył się w Jazz w Lincoln Center. „To, co zainspirowało mnie do napisania tej melodii, to moje doświadczenia w Jazz at Lincoln Center z Wyntonem i tą wspaniałą orkiestrą. To wspaniali goście i jedna z najlepszych orkiestr na świecie!”
Jamal dodaje, że jedyne amerykańskie formy sztuki to amerykańska muzyka klasyczna/jazz i sztuka Indian amerykańskich. To są dwie formy sztuki, które pochodzą ze Stanów Zjednoczonych”.
Jamal opanował to, co każdy muzyk chce opanować, rozwijając własne brzmienie. „Lubię myśleć o mojej muzyce jako o muzyce spokojnej, ponieważ jestem spokojną osobą. Moja muzyka jest produktem 80 lat życia. Każdy dzień to nowy dzień odkryć. Niczego nie tworzymy. Nie jesteśmy twórcami, tylko odzwierciedlamy kreatywność. Dlatego jest powiedzenie „nic nowego pod słońcem”.
Wpływ Jamala na innych muzyków to Miles Davis, Randy Weston, Keith Jarrett, Jack DeJohnette i Gary Peacock. Stał się wybitnym kompozytorem, aranżerem, pedagogiem i teoretykiem jazzu.
Ahmad Jamal jest królem jazzu.
Autor: Scott H. Thompson